ตลับลูกปืน หรือแบริ่ง (Bearing) คือ ชิ้นส่วนของเครื่องจักรกล ที่ใช้รองรับเพลาทั้งแนวรัศมีและแนวแกน มีหน้าที่หลักในการรับน้ำหนัก และถ่ายทอดแรงที่เกิดขึ้นจากเพลาลงไปสู่อุปกรณ์ต่างๆ ของเครื่องจักรที่มีการหมุน ช่วยลดแรงเสียดทานหรือลดความฝืด (friction) ระหว่างการหมุน หรือการเลื่อน และมีชิ้นส่วนอื่นสามารถถอดเปลี่ยนได้เมื่อเกิดการสึกหรอกหรือชำรุดประหยัดเวลาและค่าใช้จ่าย โดยที่ไม่ต้องเปลี่ยนเพลาหรือเฟื่อง แบริ่งเป็นส่วนที่ต้องมีการเสียดสีมาก จะสึกหรอเร็วต้องถูกหล่อลื่นด้วยสารหล่อลื่น (lubricant) ทำให้การหมุนคล่องตัว และตรวจสอบเปลี่ยนใหม่เมื่อสึกหรอหรือชำรุด ตลับลูกปืนถูกออกแบบมา 2 ประเภทใหญ่ ๆ นั้นก็คือ ตลับลูกปืนลูกกลิ้ง(Rolling-element Bearing) และ ตลับลูกปืนกาบ (Plain bearing)

ประเภทตลับลูปืน

1. ตลับลูกปืนลูกกลิ้ง (Rolling-element bearing)

ส่วนประกอบของตลับลูกปืน มีดังนี้

• แหวนวงนอก (Outer ring) ทำหน้าที่ประคองเม็ดลูกปืนภายใน
• เม็ดลูกกลิ้ง (Ball or Roller) ทำหน้าที่รับน้ำหนัก และถ่ายเทแรงที่เกิดขึ้นจากแกนหมุน
• แหวนวงใน (Inner ring) ทำหน้าที่ป้องกันเม็ดลูกกลิ้งไม่ให้สัมผัสกับเพลาโดยตรง
• ตัวกั้น หรือ รัง (Separator or Retainer) ทำหน้าที่กำหนดระยะห่างระหว่างเม็ดลูกกลิ้งให้มีระยะห่างที่เท่ากัน และไม่ให้เม็ดลูกกลิ้งสัมผัสกันเอง
• แผ่นป้องกันสิ่งแปลกปลอม (Seal or Shield) ใช้สำหรับป้องกันสิ่งแปลกปลอมไม่ให้เข้าไปภายในตลับลูกปืน

การแบ่งประเภทของตลับลูกปืนลูกกลิ้งจะแบ่งตามชนิดของเม็ดลูกปืนที่อยู่ภายใน ซึ่งจะแบ่งได้เป็น 2 ประเภทใหญ่ ๆ ดังนี้ ตลับลูกปืนที่มีเม็ดลูกปืนภายในเป็นรูปทรงกลม (Ball Bearing) และ ตลับลูกปืนที่มีเม็ดลูกปืนภายในเป็นรูปทรงกระบอกตรงหรือทรงกระบอกเรียว (Roller bearing)

2. ตลับลูกปืนกาบ (Plain bearing)

มีวงแหวนด้านในที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางภายนูนอกเป็นทรงกลมและวงแหวนรอบนอกที่มีพื้นผิวด้านในเป็นทรงกลมเว้า ถูกออกแบบให้เหมาะสมเป็นพิเศษสำหรับการจัดวางตลับลูกปืนที่ต้องเคลื่อนแนวตำแหน่งระหว่างเพลาและตัวเรือน หรือในกรณีที่ต้องเคลื่อนที่เอียงหรือแกว่งไปมาแบบสั่นด้วยความเร็วการเลื่อนที่ค่อนข้างช้า ซึ่งมักจะใช้กับงานที่รับน้ำหนักเยอะเป็นพิเศษ